روز سه شنبه ۱۴ اسفند ماه ۹۷ ، مراسم شکوهمند نکوداشت دکتر هادی خانیکی با عنوان " شب هادی خانیکی : مسافر گفت و گو " از سوی کتابخانه ملی ایران و با همکاری مجله بخارا در تالار قلم این کانون علمی با حضور انبوه دوستان و دانشجویانش برگزار گردید و هریک از سخنرانان ابعادی از شخصیت این چهره محبوب را بیان نمودند. اینجانب که از سال ۱۳۷۴ تا کنون افتخار شاگردی و دوستی دکتر خانیکی را پیدا کردم ، بر آن شدم تا برداشت خود را از منش و سجایای ایشان در حد شناختی که به دست آورده ام ، بیان کنم.
در اولین مواجهه ای که با دکتر خانیکی داشتم ، ناخودآگاه در مدار جاذبه اش قرار گرفتم ؛ انسانی مذهبی ، فرهنگی ، اخلاقی ، نوگرا ، دارای سعه صدر ، خوش فکر ، باسواد و . که از همان ابتدای آشنایی ، تمام وجودم را تسخیر نمود و میزان علاقه ام را به او روز به روز بیشتر کرد. این علاقه موجب شد که با اتمام کلاس های پایانی که اغلب اوایل شب بود ، به اتاق ایشان در دانشکده رفته و هرکجای تهران که مقصدش بود ؛ از منزل گرفته تا . با او همراه شوم و فرصت هایی را برای تعامل با این چهره دوست داشتنی به دست آورم. علاوه بر آن سعی می کردم تا حد امکان در کلاس های درس او در هر مقطع ( کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکترا ) حضور یافته و بهره گیری کنم. در همین راستا در سال ۱۳۷۵ که شادروان دکتر مجید تهرانیان برای تدریس در مقطع دکتری از سوی دانشگاه امام صادق ( ع ) ، دعوت شده بودند ، شبی به یادماندنی را با ایشان ، دکتر خانیکی و . در فرهنگ سرای اندیشه سپری کردیم که حلاوت مباحث علمی مطرح شده در آن جلسه مانند ستاره ای درخشان در آسمان خاطراتم می درخشد. خالی از لطف نیست اشاره کنم در برپایی نشستهای علمی و گفت وگو با هریک از اندیشمندان دعوت شده به ایران در عرصه های جامعه شناسی ، ارتباطات اجتماعی و . از هابرماس و مانوئل کاست گرفته تا دکتر محمد علی کاتوزیان و دکتر مجید تهرانیان و .، نقش دکتر خانیکی را بسیار پر رنگ دیده ام. مواجهه صمیمانه او با شادروان دکتر معتمدنژاد همه را تحت تاثیر قرار می داد ؛ از این روی چه در مراسم بزرگداشت و چه در مراسم درگذشت پدر علوم ارتباطات اجتماعی ایران ( سال ۱۳۸۳ و ۱۳۹۲ ) سنگ تمام گذاشت. این همدلی و محبت صادقانه در جریان درگذشت دکتر قانعی راد هم قابل مشاهده بود.
در نگاه سیستمی و جامع نگر دکتر خانیکی که با نهایت خوش بینی و امیدواری همراه است، همه افراد ، گل های یک بوستان هستند. وقتی در حین سخنانش با دوستان و یا سخنرانی های خود از دکتر شریعتی سخن می گوید ، گویی عشق از سراپای وجودش فوران می کند و در همان حال در رابطه با شادروان آیت الله هاشمی رفسنجانی ، دکتر شفیعی کدکنی ، محمدرضا شجریان ، شادروان حاج قربان سلیمانی ( دو تار نواز مشهور قوچانی ) ، زنده یاد پروفسور مریم میرزاخانی و . چنان می نویسد و یاد می کند که علاقه مندان دوست دارند نه یک بار ؛ بلکه چند بار نوشته های او را مطالعه کنند. در کنار آن احترام عمیق به دانشجویان که آنان را سرمایه های بزرگ خود می داند ، جایگاه خاصی دارد و بر این باور است که پژوهش ها و پایان نامه های آنان از مهم ترین منابع علمی اش به شمار می رود. به همین دلیل می توان گفت دکتر خانیکی رشته وصل اندیشمندان ، هنرمندان ، دانشجویان ، ناشران ، رومه نگاران و حتی مردم عادی در کوچه و خیابان با یکدیگر است. فراموش نمی کنم یک بار در یکی از کتاب فروشی های منطقه شمال تهران که باهم کتاب های جدید را ورق می زدیم ، عده زیادی از فرهنگ پزوهان در داخل کتاب فروشی و بیرون از ان دور ایشان را گرفته و هر کدام حرفی و سخنی را در میان می گذاردند و . با مشاهده این صحنه دریافتم که دکتر خانیکی تا چه میزان در دل ها جای دارد. در ارتباط با خانواده ، طی سخنرانی خود در پایان مراسم ، اظهار داشت مادرش که از سواد خواندن و نوشتن محروم است ، همراه با برادر و خواهرانش و نیز همسر و دخترانش منبعی الهام بخش در تکوین شخصیت او بوده و در نظرش بسیار عزیز و گرامی هستند.
باران که شدی مپرس این خانه کیست
سقف حرم و مسجد و میخانه یکی است
باران که شدی ، پیاله ها را نشمار
جام و قدح و کاسه و پیمانه یکی است
دکتر خانیکی از همه ظرفیت ها در پیشبرد اهداف علمی و توسعه ای کشور استفاده می کند. به عنوان نمونه ایشان حداقل چهار بار از بنده دعوت نمودند در کلاس های درس ارتباطات توسعه در مقطع دکترا حضور پیدا کرده تا یافته های خود را در زمینه "ارتباطات مشارکتی در جامعه روستایی " ( رساله دکترا ) برای دانشجویان در میان بگذارم. از این رو دکتر خانیکی را می توان یک انسان چند ساحتی قلمداد کرد که همواره در این ساحت ها رفت و آمد دارد و بی جهت نیست که به " مسافر گفت و گو " معروف شده است.
فراموش نکنیم که دکتر خانیکی یک هجرت و کوچ بزرگ از وادی مبارزه ( چریکی ) با رژیم گذشته به وادی اندیشه ورزی در دوران بعد از انقلاب داشته و به عقلانیت انتقادی رسیده است. همان گونه که دکتر مقصود فراستخواه در سخنرانی خود تاکید نمود ، دکتر خانیکی کنشگری فعال است که با اقداماتی نظیر راه اندازی دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها ، فصلنامه آیین گفتگو ، مشارکت فعال در موسسات مردم نهاد مانند رحمان ، انجمن مطالعات ایرانی فرهنگ و ارتباطات ، جمعیت توسعه علمی و . همواره طرحی نو درافکنده و معبری تازه را در مسیر علمی و فضای روشنفکری جامعه باز کرده است. از این رو دکتر خانیکی الگوی کنشگری و عاملیت در جامعه ماست ؛ کنشگرانی که می توانند پیشتاز و رهبران فکری گروه های مختلف باشند. در کنار موارد بالا سجایای اخلاقی این مرد بزرگ که در تواضع ، عاطفی بودن ، صداقت ، بی ریایی ، آزادیخواهی ، انصاف ، مروت ، جوانمردی و . خودنمایی می کند، هر انسانی را شیفته خود می سازد.
دکتر خانیکی که فردی جهان دیده است و به اغلب کشورهای دنیا مسافرت نموده ، از دستاوردها و تجربه های خود در جهت بومی سازی توسعه نهایت بهره برداری را به عمل می آورد. او فردی نوگراست و همزمان به سنت های اصیل جامعه ایرانی وفادار است. آثار متعدد دکتر خانیکی از جمله مقدمه زیبایی که بر کتاب اینجانب " ارتباطات مشارکتی در جامعه روستایی " نگاشته اند ، نشان گر این ادعاست.
در یک کلام دکتر هادی خانیکی عزیز سرمایه ای گرانقدر در جامعه ایران است که اکثر علاقه مندان ایشان و از جمله بنده وامدار دانش ، منش و اخلاق او بوده و هستم.
قامتش استوار ، عمرش به بلندای آفتاب ، نامش بلند اوازه و رفتارش ماندگار باد.
ابراهیم جعفری
درباره این سایت